Bên cạnh các vấn đề xoay quanh đến bồi thường quyền lợi bảo hiểm, loại trừ quyền lợi bảo hiểm thì trục lợi bảo hiểm được cho là một trong số những vấn đề được rất nhiều người quan tâm.
Vậy hành vi trục lợi bảo hiểm nhân thọ là gì? Nguyên nhân do đâu? Hậu quả của trục lợi bảo hiểm như thế nào? Khi trục lợi bảo hiểm sẽ bị xử lý ra sao? Tất cả những thắc mắc này sẽ được Dai ichi Life giải đáp đến bạn trong bài viết sau đây. Cùng theo dõi nhé.
Trục lợi bảo hiểm là gì?
Trục lợi bảo hiểm được hiểu là một trong số những hành vi cố tình gian dối, lừa đảo, có chủ ý kể từ lúc tham gia bảo hiểm hoặc phát sinh sau khi đã xảy ra rủi ro cho đối tượng bảo hiểm. Mục đích của trục lợi bảo hiểm là chiếm đoạt số tiền mà đáng lý ra họ không được hưởng.
Nguyên nhân
Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ kẽ hở của pháp luật và quá trình thực hiện pháp luật không nghiêm, thiếu đi sự kiểm tra, kiểm soát và xử lý vì thế mới xuất hiện việc nhiều người nảy sinh hành vi gian lận khi tham gia bảo hiểm nhân thọ.
Sau đây là một số nguyên nhân chính dẫn đến hành vi trục lợi bảo hiểm nhân thọ, cụ thể:
- Nhận thức của người tham gia về pháp luật còn yếu kém, cụ thể là những văn bản pháp quy về bảo hiểm.
- Xuất phát từ lỗi vô tình hay cố ý của các nhân viên bảo hiểm, làm cho hợp đồng bảo hiểm ghi sai ngày, không đánh giá được chính xác mức độ rủi ro, hoặc có thể nhân viên tư vấn thông đồng với người tham gia nhằm trục lợi bảo hiểm của công ty.
- Do sự thông đồng, cấu kết giữa người tham gia bảo hiểm có hành vi gian lận với những người có liên quan như y bác sĩ, người làm chứng,…
Có những hình thức nào?
Mỗi một nghiệp vụ bảo hiểm được triển khai đều có những hành vi trục lợi bảo hiểm khác nhau. Hành vi này có thể liên quan trực tiếp đến khách hàng bảo hiểm, tuy nhiên trong một số trường hợp trục lợi bảo hiểm lại xuất phát từ chính nhân viên tư vấn bảo hiểm.
Dưới đây là một số hình thức trục lợi bảo hiểm phổ biến liên quan đến khách hàng bảo hiểm mà bạn đọc có thể tham khảo để hiểu hơn về vấn đề này, cụ thể:
- Hợp lý hóa ngày và hiệu lực bảo hiểm (tình trạng này xuất hiện chủ yếu đối với loại bảo hiểm xe cơ giới, tàu thuyền,…)
- Cố ý thay đổi tình tiết vụ tai nạn theo hướng có lợi cho mình (Xuất hiện đối với loại bảo hiểm cháy, xây dựng lắp đặt,…)
- Cố tình tạo hiện trường giả (xuất hiện trong bảo hiểm cháy, thiết bị điện tử, bảo hiểm cây trồng vật nuôi,…)
- Cố ý khai tăng số tiền tổn thất (phổ biến trong bảo hiểm tài sản và trách nhiệm)
- Lập hồ sơ khiếu nại nhiều lần (bảo hiểm hàng hóa vận chuyển, bảo hiểm xe cơ giới)
- Cố ý khai báo rủi ro không trung thực (tình trạng xuất hiện chủ yếu trong bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ)
- Khai giảm số tuổi so với số tuổi thực trong bảo hiểm nhân thọ với mục đích giảm phí đóng bảo hiểm định kỳ khi tham gia.
- Cố ý gây tai nạn (đối với bảo hiểm tài sản và trách nhiệm)
- Gian lận bảo hiểm đối với người thứ ba (không thực hiện bồi thường bảo hiểm cho người thứ ba mặc dù đã nhận tiền bảo hiểm, hoặc đòi người thứ ba có liên đới bồi thường song không khai báo với công ty bảo hiểm,…)
Gây nên những hậu quả gì?
Tình trạng trục lợi bảo hiểm gây nên những hậu quả vô cùng nghiêm trọng đối với doanh nghiệp bảo hiểm, người tham gia bảo hiểm và xã hội, cụ thể:
- Đối với doanh nghiệp bảo hiểm: Làm ảnh hưởng đến lợi nhuận, khiến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp bị hạn chế, thậm chí trong một số trường hợp còn gây tác động xấu đến uy tín của doanh nghiệp.
- Đối với người tham gia: Người trung thực sẽ bị thiệt thòi về quyền lợi, bởi phí bảo hiểm định kỳ họ đóng cho công ty bảo hiểm sẽ dùng để chi trả những khoản tiền gian lận không được phát hiện.
- Đối với xã hội: Môi trường kinh doanh thiếu đi sự lành mạnh, công bằng. Điều này dẫn đến tình trạng coi thường luật pháp, gây rối an ninh trật tự xã hội.
Trục lợi bảo hiểm bị xử lý như thế nào?
Theo các chuyên gia nhận định, hành vi trục lợi bảo hiểm càng cao cấp càng làm ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Trường hợp muốn có đủ tiền bồi thường doanh nghiệp bảo hiểm phải tăng phí bảo hiểm, điều này làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của người tham gia bảo hiểm.
Hậu quả lâu dài là làm cho người tham gia bảo hiểm bị mất lòng tin vào các doanh nghiệp bảo hiểm và các chính sách bảo hiểm của nhà nước như: bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của xe cơ giới, bảo hiểm nông nghiệp bảo hiểm cháy nổ bắt buộc, bảo hiểm khai thác hải sản,… Điều này làm ảnh hưởng nghiệm trọng đến sự phát triển bền vững của thị trường.
Nguyên nhân chính của hành vi trục lợi bảo hiểm hiện nay rơi vào vấn đề thiếu nhận thức, thói quen, tâm lý, ở mức độ tinh vi hơn có sự cấu kết giữa các bên, do thiếu thông tin hệ thống giao dịch toàn thị trường để đối chiếu, giám sát hoặc lợi dụng những quy định đặc thù ngành, sơ hở trong hợp đồng bảo hiểm để trục lợi.
Hiện tại, người mua bảo hiểm có thể chủ động trong tất cả các khâu từ khai báo, cung cấp thông tin bảo hiểm đến làm chủ đối tượng bảo hiểm. Đây được cho là cơ hội vàng giúp cho bên mua bảo hiểm có thể khai thác một số khía cạnh thương mại và kỹ thuật của quan hệ bảo hiểm.
Đứng trước tình hình trục lợi bảo hiểm ngày tinh vi và có xu hướng tăng cao thì việc đưa ra các chế tài có sức răn đe là điều hết sức cần thiết. Chính vì thế, Bộ luật hình sự 2015 của Việt Nam đã hình sự hóa tội trục lợi trong kinh doanh bảo hiểm.
Căn cứ Điều 213 Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27 tháng 11 năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định về mức phạt đối với hành vi trục lợi bảo hiểm như sau:
“Tội trục lợi trong kinh doanh bảo hiểm tại Điều 213, Bộ luật Hình sự sửa đổi ghi rõ:
Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây chiếm đoạt tiền bảo hiểm từ 20.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng, nếu không thuộc trường hợp quy định tại các điều 174, 353 và 355 của Bộ luật này, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm:
- a) Thông đồng với người thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm để giải quyết bồi thường bảo hiểm, trả tiền bảo hiểm trái pháp luật;
- b) Giả mạo tài liệu, cố ý làm sai lệch thông tin để từ chối bồi thường, trả tiền bảo hiểm khi sự kiện bảo hiểm đã xảy ra;
- c) Giả mạo tài liệu, cố ý làm sai lệch thông tin trong hồ sơ yêu cầu bồi thường, trả tiền bảo hiểm;
- d) Tự gây thiệt hại về tài sản, sức khỏe của mình để hưởng quyền lợi bảo hiểm, trừ trường hợp luật có quy định khác.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 03 năm: Có tổ chức; Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; Chiếm đoạt số tiền bảo hiểm từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng; Gây thiệt hại từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng; Tái phạm nguy hiểm.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm: Chiếm đoạt số tiền bảo hiểm 500.000.000 đồng trở lên; Gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên.
- Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
Theo đó, với những hành vi trục lợi bảo hiểm nếu nghiêm trọng đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự thì cơ quan thi hành pháp luật sẽ thực hiện truy tố với tội danh “gian lận bảo hiểm” hay “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Những hành vi trục lợi từ 20.000.000 đồng trở lên sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự, mức phạt cao nhất có thể lên đến 7 năm từ.
Giới chuyên môn cho rằng đây là những quy định cần thiết nhằm tạo ra cơ sở pháp lý, công cụ hữu ích để phát triển thị trường bảo hiểm trong sạch, lành mạnh. Tuy nhiên, cần thực hiện các công việc như giám sát việc thực thi các quy định của pháp luật, nếu không hiệu quả đem lại rất thấp và không thể răn đe các đối tượng có ý định trục lợi bảo hiểm.
Tạm kết
Mong rằng những thông tin về trục lợi bảo hiểm đã được chia sẻ trong bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ được những hành vi gian lận trong bảo hiểm khi tham gia. Từ đó giúp bạn có được những hợp đồng bảo hiểm chất lượng và tránh được hành vi trục lợi bảo hiểm.
Đừng ngần ngại liên hệ với Baohiemdai-ichi.com.vn theo số Hotline: 0932.317.357 để được tư vấn, hỗ trợ nhanh chóng.
